Dietetyk - Dieta cukrzyca

Co to jest cukrzyca?

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która wpływa na sposób, w jaki organizm przetwarza glukozę. Glukoza jest głównym źródłem energii dla naszego ciała, ale jej przetwarzanie wymaga insuliny. W cukrzycy zaburzona jest produkcja lub wykorzystanie insuliny, co prowadzi do podwyższenia poziomu cukru we krwi. Cukrzyca jest to schorzenie, które dotyka miliony ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się podwyższonym stężeniem cukru we krwi. Nieleczona cukrzyca jest bardzo niebezpieczna dla zdrowia, może prowadzić do rozwoju wielu chorób, a nawet śmierci. W przypadku leczenia cukrzycy konieczna jest również zmiana stylu życia i wprowadzenie odpowiedniej diety z pomocą dietetyka.

Jakie są objawy cukrzycy?

Objawy cukrzycy mogą być różne w zależności od jej typu, ale najczęstsze z nich to:

• nadmierne pragnienie i suchość w ustach
• zmęczenie
• nerwowość
• problemy ze wzrokiem i słuchem
• częste oddawanie moczu
• senność
• trudności z koncentracją
• utrata masy ciała
• drętwienie kończyn
• spowolnione gojenie ran

Cukrzyca - przyczyny

Cukrzyca ma różne przyczyny. Cukrzyca typu 1 jest spowodowana autoimmunologicznym niszczeniem komórek beta trzustki, które są odpowiedzialne za produkcję insuliny. Cukrzyca typu 2 często jest wynikiem nadwagi, braku aktywności fizycznej, genetyki i złych nawyków żywieniowych. Istnieją również inne rzadkie rodzaje cukrzycy, które mają swoje własne przyczyny. Obydwa typy cukrzycy wymagają stałej uwagi i opieki medycznej, aby minimalizować ryzyko komplikacji i poprawić jakość życia pacjentów. Warto zrozumieć różnice między tymi dwoma typami cukrzycy i podejść do profilaktyki oraz zarządzania nimi z pełnym zaangażowaniem.

Cukrzyca typu 1

Cukrzyca typu 1 nazywana również cukrzycą insulinodependentną, jest jednym z dwóch głównych typów cukrzycy. Jest to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy organizmu niszczy komórki beta trzustki, odpowiedzialne za produkcję insuliny. Brak insuliny w organizmie skutkuje koniecznością codziennego dostarczania insuliny poprzez zastrzyki lub pompy insulinowe. Cukrzyca typu 1 jest najczęściej diagnozowana u dzieci i młodych dorosłych, choć może wystąpić w dowolnym wieku.
Osoby z cukrzycą typu 1 muszą ściśle kontrolować swoje poziomy glukozy we krwi, dostosowując dawki insuliny do spożywanych posiłków, aktywności fizycznej i innych czynników. Nieleczona lub niewłaściwie zarządzana cukrzyca typu 1 może prowadzić do poważnych komplikacji takich jak uszkodzenie nerek, wzroku, układu sercowo-naczyniowego i nerwowego.

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2 jest znacznie bardziej powszechna niż cukrzyca typu 1 i stanowi znaczący problem zdrowotny na całym świecie. W cukrzycy typu 2 organizm nadal produkuje insulinę, ale komórki ciała stają się oporne na jej działanie, co prowadzi do podwyższonych poziomów glukozy we krwi. Czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2 są m.in. otyłość, brak aktywności fizycznej, dieta uboga w błonnik i przewlekły stres.
Zarządzanie cukrzycą typu 2 często wymaga zmiany stylu życia, takich jak dieta o niskim indeksie glikemicznym, regularna aktywność fizyczna i kontrola masy ciała. W niektórych przypadkach mogą być również stosowane leki przeciwcukrzycowe lub insulinoterapia. Nieleczona cukrzyca typu 2 może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak choroby serca, udary, uszkodzenie nerek i problemy z układem nerwowym.

Jak zapobiegać cukrzycy?

Cukrzycy powinny zapobiegać głównie osoby mające genetyczne predyspozycje. Aby jej zapobiegać ważne jest utrzymanie zdrowego stylu życia poprzez:

• Regularna aktywność fizyczna - regularne ćwiczenia pomagają kontrolować poziom cukru we krwi.
• Zrównoważona dieta - ograniczenie spożycia cukru i tłuszczów, a także zwiększenie spożycia warzyw i błonnika może pomóc w utrzymaniu zdrowej wagi.
• Kontrola masy ciała - utrzymanie zdrowej wagi jest kluczowe dla zapobiegania cukrzycy.

Diagnostyka cukrzycy

Diagnostyka cukrzycy jest ważna, aby wykryć tę chorobę i zacząć leczenie w odpowiednim czasie. Istnieją różne metody diagnostyczne, które mogą być stosowane w celu potwierdzenia cukrzycy. Najważniejsze z nich to:

Pomiar poziomu glukozy we krwi:

a. Badanie glukozy na czczo (FPG, z ang. fasting plasma glucose): Pacjent jest proszony o przestój w jedzeniu na co najmniej 8 godzin, a następnie mierzy się poziom glukozy we krwi. Wynik wynoszący 126 mg/dl (7,0 mmol/l) lub wyższy sugeruje cukrzycę.
b. Test doustnego tolerancji glukozy (OGTT, z ang. oral glucose tolerance test): Pacjent pije roztwór zawierający glukozę, a następnie co jakiś czas mierzy się poziom glukozy we krwi. Wynik wynoszący 200 mg/dl (11,1 mmol/l) lub wyższy dwie godziny po spożyciu glukozy wskazuje na cukrzycę.
Badania HbA1c (hemoglobina glikowana) - badanie to mierzy poziom glukozy we krwi w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Wynik wynoszący 6,5% lub wyższy sugeruje cukrzycę.
Badania moczu - mocznik można zbadać pod kątem obecności glukozy, co może sugerować cukrzycę. Jednak badanie moczu nie jest wystarczające do postawienia diagnozy cukrzycy.
Inne badania - w niektórych przypadkach lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak badania genetyczne czy testy przeciwciał przeciwwrzodowych, jeśli istnieje podejrzenie cukrzycy typu 1.
Rola diabetologa i dietetyka w leczeniu cukrzycy
Diabetolog to specjalista zajmujący się leczeniem cukrzycy i monitorowaniem jej powikłań. Dietetyk może pomóc w opracowaniu odpowiednio zbilansowanej diety, która pomoże kontrolować poziom cukru we krwi i utrzymywać zdrową wagę. Cukrzyca to poważna choroba, która wymaga stałej opieki medycznej, odpowiedniej diety i aktywności fizycznej. Warto dbać o swoje zdrowie i kontrolować czynniki ryzyka cukrzycy, aby uniknąć jej powikłań.