DIETA A ZABURZENIA ODŻYWIANIA
Odpowiednia dieta jest kluczowym elementem utrzymania dobrego samopoczucia i zdrowia. Niestety dla wielu osób problemy związane z jedzeniem mogą prowadzić do poważnych zaburzeń odżywiania. Zaburzenia te mają różne przyczyny i objawy, a ich leczenie często wymaga współpracy specjalistów z różnych dziedzin takich jak dietetyka czy psychologia.
Rodzaje i klasyfikacja zaburzeń odżywiania
Zaburzenia odżywiania można podzielić na różne rodzaje i klasyfikacje. Najbardziej znane typy zaburzeń odżywiania to:
Anoreksja - charakteryzuje się intensywnym lękiem przed przyrostem masy ciała i zaburzonym postrzeganiem własnego ciała. Osoby z anoreksją dążą do jak największej utraty kilogramów, unikając spożywania posiłków. Niektórzy sięgają po środki przeczyszczające czy moczopędne.
Bulimia - objawia się nawracającymi epizodami objadania się, po których następują zachowania mające na celu uniknięcie przyrostu masy ciała (np. wymioty, nadmierne ćwiczenia). Osoba z bulimią bardzo obawia się przybrania na wadze i po intensywnym objadaniu się następują mechanizmy kompensacyjne.
Zaburzenie kompulsywne objadania się - polega na nawracających epizodach objadania się, bez stosowania zachowań mających na celu uniknięcie przyrostu masy ciała. Posiłki są często spożywane mimo braku uczucia głodu i w sposób niekontrolowany
Ortoreksja - obsesja na punkcie zdrowego jedzenia, prowadząca do wykluczania coraz większej liczby produktów z diety z bardzo sztywnymi zasadami żywieniowymi. Zaburzenie to jest trudne do wykrycia, ponieważ z pozoru wydaje się być zdrowym odżywianiem. Niestety obsesyjne unikanie niektórych grup produktów może prowadzić do niedoborów i niedożywienia.
Rozpoznawanie zaburzeń odżywiania: objawy i sygnały alarmujące
Ciężko jednoznacznie rozpoznać objawy zaburzeń odżywiania, ponieważ często są one maskowane. Warto zwrócić uwagę na różne objawy oraz sygnały alarmujące, które mogą wskazywać na problemy z jedzeniem. Niektóre z nich obejmują:
- Niezdrowe nastawienie do jedzenia, np. obsesja na punkcie kalorii, unikanie pewnych grup żywności bez zaleceń lekarza z powodu różnych chorób.
- Zmiany w zachowaniu takie jak izolacja społeczna, kłamstwa na temat jedzenia, unikanie jedzenia pod różnymi pretekstami.
- Zmiany w wyglądzie, np. gwałtowna utrata masy ciała, obrzęki, wypadanie włosów.
- Zaburzenia emocjonalne, takie jak lęk, depresja, drażliwość.
- Problemy zdrowotne wynikające z niedożywienia, takie jak anemia, osłabienie, problemy z koncentracją.
Przyczyny powstawania zaburzeń odżywiania
Przyczyny zaburzeń odżywiania są złożone i obejmują czynniki biologiczne, psychologiczne oraz społeczne. Niektóre z nich to:
- Genetyka - osoby z rodzinnym wywiadem zaburzeń odżywiania są bardziej narażone na ich rozwój,
- Osobowość - cechy takie jak perfekcjonizm, niepewność, wysoka wrażliwość emocjonalna, impulsywność mogą zwiększać ryzyko zaburzeń odżywiania,
- Presja społeczna - ideał szczupłości promowany przez media i kulturę może prowadzić do niezdrowego nastawienia do jedzenia poprzez spowodowane kompleksy, brak akceptacji ze strony otoczenia,
- Stresujące wydarzenia życiowe - np. zmiana szkoły czy otoczenia, rozstanie, utrata pracy
Leczenie i terapia zaburzeń odżywiania
Po rozpoznaniu zaburzeń odżywiania ważne jest jak najszybsze podjęcie leczenia i udzielenie wsparcia. Leczenie polega zazwyczaj na podjęciu psychoterapii, aby poprawić samoocenę, relacje z innymi i zrozumieć własny organizm. Ważne jest poznanie przyczyn zaburzeń, aby móc je leczyć i zapobiegać ich nawrotom w przyszłości. W trudniejszych przypadkach niezbędne jest leczenie w warunkach szpitalnych. W przypadku diety w zaburzeniach odżywiania ważna jest konsultacja z psychodietetykiem specjalizującym się w tych zaburzeniach. Powrót do zdrowej diety powinien odbywać się stopniowo i w sposób zrównoważony, ważna jest tutaj edukacja udzielona przez dietetyka, która pomoże zrozumieć jak ważną rolę w naszym życiu odgrywa zdrowe odżywianie.