OTYŁOŚĆ-DEFINICJA, PRZYCZYNY, OBJAWY, ZALECENIA ŻYWIENIOWE
Otyłość to choroba przewlekła charakteryzująca się nagromadzeniem tkanki tłuszczowej z powodu dodatniego bilansu energetycznego. Aktualnie jest to najczęściej występująca choroba metaboliczna, będąca skutkiem zaburzeń odżywiania o różnej etiologii, osiągająca wymiary epidemii.
TYPY OTYŁOŚCI
Otyłość brzuszna (androidalna) - charakteryzuje się umiejscowieniem tkanki tłuszczowej w centralnych partiach ciała. Taka otyłość dotyczy zwłaszcza mężczyzn, oraz kobiet w okresie postmenopauzy.
Otyłość pośladkowo-udowa (gynoidalna) - tkanka tłuszczowa może też gromadzić się w dolnych partiach ciała (pośladki, uda). Ten rodzaj otyłości przeważa u kobiet.
ROZPOZNANIE OTYŁOŚCI
1. Wyznaczenie wskaźnika masy ciała, czyli BMI (Body Mass Index)
- mniejsze niż 18,5 - niedowaga
- od 18,5 do 24,9 - waga prawidłowa
- od 25 do 29,0 - nadwaga
- od 30,0 do 34,9 - otyłość I stopnia
- od 35,0 do 39,9 - otyłość II stopnia
- powyżej 40 - otyłość III stopnia, zwaną też olbrzymią lub złośliwą.
2. Pomiar zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie.
3. Pomiar obwodu talii.
PRZYCZYNY OTYŁOŚCI
Do przyczyn otyłości zaliczają się:
PRZYCZYNY ŚRODOWISKOWE
- jedzenie zbyt obfitych posiłków,
- jedzenie posiłków nieregularnie oraz dojadanie między nimi "na zapas" np. słonych lub słodkich przekąsek,
- zbyt częste spożywanie posiłków bez utrzymania 3-4 godzinnych przerw między nimi,
- kupowanie produktów wysoko przetworzonych, które dostarczają w małych ilościach dużej ilości kalorii.
PRZYCZYNY HORMONALNE
- zespół Cushinga,
- niedoczynność tarczycy.
- zespół policystycznych jajników.
PRZYCZYNY GENETYCZNE
- gen FTO- gen podatności na otyłość,
- gen FABP2 – gen jelitowego białka wiążącego kwasy tłuszczowe.
PRZYCZYNY PSYCHOLOGICZNE
- brak samoakceptacji,
- obniżony nastrój i depresja,
- niska samoocena.
SKUTKI OTYŁOŚCI
Otyłość może nieść za sobą wiele negatywnych skutków, takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie, choroby układu krążenia, ryzyko zawału czy udaru oraz wiele innych, a to pogarsza stan naszego zdrowia, wpływając osłabiająco na odporność organizmu i jego wydolność. Dlatego tak ważne jest podjęcie leczenia i działania w tym zakresie.
LECZENIE OTYŁOŚCI
Leczenie otyłości na początku powinno obejmować szczegółową diagnostykę i w zależności od stopnia otyłości zalecane jest na przykład postępowanie dietetyczne oraz zmiana nawyków żywieniowych, współpracując z dietetykiem, który przeprowadzi konsultację żywieniową, stworzy indywidualny jadłospis, zalecenia żywieniowe oraz zalecenia suplementacyjne. Ponadto pomocna w leczeniu otyłości okaże się też aktywność fizyczna. W zależności od stopnia otyłości leczenie jej może obejmować także leczenie farmakologiczne, psychologiczne oraz w bardzo zaawansowanych przypadkach leczenie chirurgiczne.
ZALECENIA ŻYWIENIOWE
- Spożywać regularnie posiłki co 3-4 godziny.
- Spożywać chude mięsa i wędliny zamiast tłustych, unikaj wędlin z podrobów – czyli pasztetu, salcesonu itp. Zamiast wołowiny, wieprzowiny i podrobów wybieraj chude gatunki mięs (indyk, kurczak, cielęcina).
- Ograniczyć spożywanie tłuszczu pochodzenia zwierzęcego: smalec, słoninę oraz mieszanki masła z margaryną. Zamienić je na tłuszcze pochodzenia roślinnego i z ryb.
- Co najmniej dwa razy w tygodniu jeść tłuste ryby morskie: śledzie, makrela, czy łosoś (są bogate w kwasy tłuszczowe omega-3).
- Spożywać orzechy i nasiona. Szczególnie migdały, orzechy włoskie, poza tym siemię lniane, pestki z dyni, sezam oraz ziarna słonecznika.
- Spożywać warzywa i owoce.
- Jeść produkty zawierające błonnik pokarmowy, czyli pieczywo razowe, musli, kasze z grubego przemiału, płatki owsiane, otręby.
- Ograniczyć spożycie soli, alkoholu.
- Mniej smażyć, a więcej potraw przygotowywać przez duszenie i pieczenie, gotowanie, gotowanie na parze.
- Wypijać minimum 1,5 litra płynów dziennie.
PODSUMOWANIE
Otyłość jest poważnym problem współczesnej cywilizacji, która stwarza ku temu predyspozycje. Niewłaściwy sposób odżywiania (nieregularność posiłków, fast food, słodycze, podjadanie między posiłkami), brak aktywności fizycznej, siedzenie przed telewizorem. To wszystko sprzyja powstawaniu otyłości, a w konsekwencji do poważnych skutków otyłości, które mogą mieć niebagatelny wpływ na nasze zdrowie. Dlatego potrzebna jest wszechstronna edukacja w tym zakresie.
