METALE CIĘŻKIE W ŻYWNOŚCI
W ostatnich dziesięcioleciach stężenia metali ciężkich w środowisku znacznie wzrosły. Problem dotyczy państw rozwiniętych, ale również tych rozwijających się. Ich stężenie zależy w dużym stopniu od kondycji środowiska.
METALE CIĘŻKIE W ŻYWNOŚCI- ŹRÓDŁA
Przyczyn problemów z zanieczyszczeniem żywności jest bardzo dużo, ale głównym aspektem jest szybkie tempo urbanizacji i uprzemysłowienie terenów.
Główne źródła metali ciężkich w produktach to: emisje przemysłowe, osady ściekowe, zanieczyszczona woda, nawozy czy osadzanie się pyłu drogowego. Skala zanieczyszczeń jest największa w krajach o wyjątkowo dużej liczbie ludności (np. Chiny, Indie), jednak kraje europejskie również borykają się z tym problemem.
W grupie metali toksycznych znajdziemy m.in.:
- kadm,
- ołów,
- nikiel,
- chrom,
- rtęć,
- arsen.
Metale ciężkie mogą wpływać na zaburzenie metabolizmu i przyczyniać się do zwiększonej zachorowalności. Należy pamiętać, że pierwiastki toksyczne dostają się do organizmu nie tylko poprzez to, co spożywamy, a także przez skórę i płuca.
Obecnie stosuje się metody mające na celu zmniejszenie napływu metali ciężkich do środowiska. Coraz większa świadomość i chęć poszerzania wiedzy na temat ich wpływu na zdrowie człowieka skutkuje częstszymi badaniami naukowymi. W Algierii zmniejszono o 85 % zanieczyszczenie uprawianych warzyw, dzięki uzyskaniu odpowiedniej metody oczyszczania ścieków.
RTĘĆ W ŻYWNOŚCI
Wchłanianie rtęci w przewodzie pokarmowym wynosi 7-15 %, w porównaniu z 80 % przy wdychaniu. Skutkami nadmiernej kumulacji może być uszkodzenie płuc i nerek, a także rozwój alergii. Ustalono również korelację między niepłodnością a wyższym poziomem rtęci we krwi.
Rtęć może występować w dużych rybach drapieżnych (rekin, miecznik, tuńczyk). Pojawia się coraz więcej badań, w których uwagę zwraca się na to, że ryby hodowlane są zanieczyszczone w mniejszym stopniu, niż te dziko żyjące.
KADM W ŻYWNOŚCI
Jego nadmiar w organizmie może wpływać na funkcjonowanie nerek, hamowanie wydzielania hormonów płciowych i rozwój zaburzeń endokrynologicznych. Najwyższy udział kadmu występuje w warzywach i produktach roślinnych, takich jak nasiona słonecznika, szpinak i ziemniaki. Nie oznacza to jednak, że mamy przestać jeść te produkty. Warto zawsze sprawdzać źródło pochodzenia.
OŁÓW W ŻYWNOŚCI
Zanieczyszczenie ołowiem niekorzystnie wpływa na rozwój umysłowy, zwłaszcza u dzieci.
Ołów i kadm mogą powodować utratę wapnia i nieprawidłowy metabolizm kości. Pierwiastek ten kumuluje się w głównej mierze w korzeniach, dlatego uwagę należy zwrócić na pochodzenie warzyw takich jak marchew, pietruszka, seler czy buraki.
NIKIEL W ŻYWNOŚCI
Nikiel występuje właściwie wszędzie: w atmosferze, glebie, wodzie, pożywieniu, biżuterii, a nawet rzeczach codziennego użytku. Wśród produktów zawierających wysokie stężenia niklu (niezależnie od zanieczyszczeń) są: ryby wędzone, produkty z puszek, wino, piwo, suszone owoce, kakao, czekolada, mąka pełnoziarnista czy ryż.
Wykazano, że w Europie najwyższe poziomy niklu w warzywach są we Włoszech, jednak i tak nie są one na tyle wysokie, aby miały wpływ na zdrowie człowieka.
ARSEN W ŻYWNOŚCI
Arsen to jeden z pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednak zbyt duże ilości działają toksycznie na organizm.
Jego nadmierne spożycie może powodować problemy skórne, powikłania oddechowe i choroby układu sercowo-naczyniowego.
Trzy główne źródła arsenu, na które narażony jest człowiek to: zanieczyszczona woda, niektóre ryby i skorupiaki oraz ryż i jego przetwory.
PODSUMOWANIE
Na co dzień jesteśmy narażani na różne zanieczyszczenia, które mniej lub bardziej wpływają na nasz organizm. Rozwój przemysłowy prowadzi do wzrostu poziomu toksyczności metali w glebie, wodzie czy powietrzu. Wiele produktów, które mogą być potencjalnie zanieczyszczone, jest źródłem cennych wartości odżywczych, więc nie powinno się z nich rezygnować. Należy zwracać uwagę na pochodzenie żywności, którą spożywamy i omijać niesprawdzone źródła.