ŁUSZCZYCA - JAKA DIETA MOŻE POMÓC?
Łuszczyca to autoimmunologiczna, zapalna i przewlekła choroba skóry. Jej etiopatogeneza nie jest do końca znana i wyjaśniona. Ważną rolę wśród czynników warunkujących występowanie łuszczycy odgrywają czynniki genetyczne. Związane między innymi z polimorfizmem genu HLA-Cw6 oraz zaburzeniom immunologicznym.
Warto też wziąć pod uwagę czynniki środowiskowe, takie jak styl życia, dietę, przebyte infekcje, niektóre leki oraz czynniki psychologiczne. Zmiany skórne mogą mieć różny stopień nasilenia, od małych i miejscowo zlokalizowanych, po całkowite pokrycie ciała. Coraz częściej zauważa się wpływ diety na przebieg łuszczycy. Okazuje się, że osoby chorujące na łuszczycę często cierpią na zaburzenia gospodarki lipidowej – obserwuje się obniżony cholesterol HDL, a podwyższony LDL oraz trójglicerydy. Takie nieprawidłowości w głównej mierze warunkowane są właśnie przez nieprawidłową dietę.
CZYNNIKI WARUNKUJĄCE PRZEBIEG CHOROBY
Objawy łuszczycy zazwyczaj nasilają się w zimie oraz przy stosowaniu niektórych leków, takich jak beta-adrenolityki i NLPZ. Różnego rodzaju infekcje oraz stres psychiczny również negatywnie wpływają na stan skóry.Czynnikami wpływającymi niekorzystnie na przebieg choroby są m.in: otyłość, nadmierne spożycie alkoholu, mała podaż przeciwutleniaczy oraz kwasów tłuszczowych omega 3 (EPA i DHA).
OTYŁOŚĆ - WPŁYW NA ŁUSZCZYCĘ
Jedną z podstawowych zasad z punktu widzenia dietetycznego w zwalczaniu łuszczycy jest kontrola wagi w przypadku nadmiernego BMI. Badanie z 2014 r. opublikowane w czasopiśmie American Academy of Dermatology na temat korelacji między otyłością a zwiększonym ryzykiem chorób łuszczycowych. Naukowcy wykazali, że wzrost masy ciała wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów, a także ze wzrostem nasilenia jej objawów.Komórki tłuszczowe wydzielają cytokiny, adipokiny, białka, te następnie mogą wywoływać proces zapalny. Dodatkowo otyłość może wpływać na gorszą absorpcję składników aktywnych i działanie terapeutyczne niektórych leków stosowanych w leczeniu łuszczycy. W innym badaniu, opublikowanym w British Journal of Dermatology wykazano związek między redukcją masy ciała, a zmniejszeniem nasilenia łuszczycy. Pojawił się wyraźny wpływ utraty masy ciała na poprawę stanu skóry.
DIETA PRZECIWZAPALNA
Obiecującą dietą może okazać się dieta o dużym potencjale przeciwzapalnym, ze względu na charakterystykę choroby. W przypadku łuszczycy warto unikać produktów powodujących lub nasilają stany zapalne: czerwone i tłuste mięso, rafinowana, przetworzona, przetworzona żywność, proste cukry.Żywność, którą należy uwzględnić (ponieważ wykazano, że zmniejsza stan zapalny) to:
- ryby zimnowodne (dzięki ich bogactwu w EPA i DHA),
- świeże owoce i warzywa o jasnych kolorach (bogate w karotenoidy, witaminę E, witaminę C i substancje fenolowe – silne przeciwutleniacze),
- nasiona lub owoce oleiste, takie jak siemię lniane, oliwa z oliwek, olej z orzechów włoskich. Olej z orzechów włoskich jest roślinnym źródłem kwasu linolowego (kwas tłuszczowy omega 6), alfa-linolenowego (kwas tłuszczowy omega 3) oraz witaminy E.
Większość chorych pozytywnie reaguje na zmiany diety i stylu życia, których celem jest kontrolowanie przewlekłego stanu zapalnego.
KWASY TŁUSZCZOWE OMEGA-3
Nie są syntetyzowane w organizmie człowieka, więc warto dostarczyć je razem z dietą. EPA i DHA (kwasy omega 3) są obecne w tłustych rybach morskich i algach. Nadmiar kwasów tłuszczowych omega 6 (np. kwas linolowy) w diecie i zaburzona proporcja z kwasami omega 3 może indukować oraz zaostrzać stan zapalny.Dzięki badaniom przeprowadzonym na suplementach kwasów tłuszczowych omega-3 okazało się, że mogą one pomóc zmniejszyć nasilenie choroby. Istotna jest również odpowiednia podaż kwasu gamma linolenowego (GLA), który wykazuje silne właściwości przeciwzapalne. GLA dodatkowo aktywuje enzym układu antyoksydacyjnego (oksydoreduktazę).
Łuszczyca charakteryzuję się zaburzoną produkcją i dystrybucją ceramidów oraz zmniejszoną ilością wolnych kwasów tłuszczowych WKT. Z tego względu tak ważna jest podaż NNKT w diecie.
ANTYOKSYDANTY
Chorobom skóry, towarzyszy nadmiar reaktywnych form tlenu (RFT). Właśnie dlatego ważne jest, aby dieta była bogata w substancje przeciwutleniające. Możemy zauważyć również niski poziom selenu w surowicy. Selen to silny przeciwutleniacz i główny składnik aktywnego enzymu - peroksydazy glutationowej, który jest niezbędny do syntezy glutationu (jednego z najsilniejszych antyoksydantów). Związki chemiczne zawierające witaminę A bądź jej prekursory są niezbędne do produkcji zdrowych komórek skóry, a żółte i pomarańczowe warzywa są jej doskonałym źródłem.Karotenoidy to grupa związków, które są prekursorami witaminy A. Zaliczamy do nich m.in. beta karoten, zeaksantynę, luteinę oraz likopen.
Dobrym źródłem karotenoidów są:
- czerwona papryka,
- marchew,
- szpinak,
- czarne porzeczki.
Flawonoidy są kolejnymi przeciwutleniaczami, które powinny znaleźć się w diecie, neutralizują one wolne rodniki, wykazują silne działanie przeciwzapalne, normalizują proces różnicowania keratynocytów. Bogatym źródłem tych związków są:
- jagody,
- czerwone porzeczki,
- winogrona,
- brokuły.
WITAMINA D
Witamina D3 zmniejsza aktywność Th1i wpływa na poprawę stanu skóry. W przypadku łuszczycy limfocyty Th1 są nadaktywne. Wydzielają IFN gamma, które wpływają na zwiększone namnażanie się komórek naskórka. Dodatkowo witamina ta normalizuje proces różnicowania keratynocytów, zmniejsza poziom interleukin 1 i 8 (IL-1 i IL-8), działa tym samym przeciwzapalnie. Zwiększa ekspresję receptora dla interleukiny 10, która wykazuje działanie przeciwzapalne. Głównymi źródłami pokarmu witaminy D są:- łosoś,
- makrela,
- tuńczyk,
- wzbogacone mleko,
- olej z wątroby dorsza,
- jaja (żółtko).
Warto pamiętać, że większość witaminy D jest endogenna (skórna), a synteza witaminy D zachodzi podczas ekspozycji na światło słoneczne.
DODATKOWE RADY DLA PACJENTA, OD DIETETYKA
- Warto zastąpić produkty z białej mąki produktami pełnoziarnistymi.
- Należy zrezygnować z produktów o wysokiej zawartości tł. nasyconych - bogatych w łańcuchy w konformacji trans (fast food, żywność pakowana/przetworzona, słodkie i pikantne przekąski).
- Lepiej wybierać chude mięso, ryby i nasiona oleiste o niskiej zawartości nasyconych tłuszczów i bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe.
- Ryby warto spożywać co najmniej dwa razy w tygodniu. Zawierają one niezbędne kwasy tłuszczowe omega 3 (EPA i DHA), które zmniejszają stan zapalny i ryzyko nasilenia.
- Wskazane jest ograniczenie alkoholu, szczególnie w przypadku ciężkiej łuszczycy. Będzie stymulował wydzielanie histaminy oraz cytokin
- Warto włączyć do diety związki przeciwutleniające i przeciwzapalne, np. flawonoidy, karotenoidy,
- Zalecana jest regularna aktywność fizyczna, min. 3 x w tygodniu. Powoduje ona zmniejszenie poziomu czynnika martwicy nowotworów (TNFalfa), a w łuszczycy jego miano jest podwyższone.
SUPLEMENTY W ŁUSZCZYCY
Olej rokitnikowyBogaty w kwas omega 7, który znajduje się w lipidach skóry i posiada silne właściwości nawilżające oraz natłuszczające. Ponadto charakteryzuje się wysoką zawartością witaminy A i E (antyoksydantów i flawonoidów).
Olej z ogórecznika, z wiesiołka, z pestek malin
Olej z ogórecznika w połączeniu z owsem, stosowany jako suplement diety, tak jak olej z wiesiołka oraz pestek malin charakteryzuje się bogactwem GLA (kwas gamma-linolenowy), który silnie łagodzi stany zapalne.
Kwasy omega-3
Wykazują one pozytywny wpływ na poprawę odporności oraz zmniejszanie stanów zapalnych. Najważniejszy jest prawidłowy stosunek między kwasami omega 3 a 6, który powinien wynosić 1:3-4. Właśnie za pośrednictwem kwasów omega 3 są syntezowane cytokiny przeciwzapalne.
Ziele bratka
Ziele bratka - bogate w taniny, które poprawiają pracę gruczołów. Zawiera ono liczne flawonoidy (źródło antyoksydantów) i witaminę E, która działa silnie przeciwzapalne i przeciw oksydacyjne.
