CZYM JEST SIBO I JAK JE LECZYĆ?

SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth), czyli zespół przerostu mikroflory jelita cienkiego - jest to stan, w którym jelito cienkie jest „zaśmiecone” przez bakterie, co prowadzi bardzo wielu dolegliwości żołądkowo - trawiennych, zaburzeń ze strony układu pokarmowego oraz ogólnych powikłań ogólnoustrojowych.

Jelito cienkie nie jest przystosowane do radzenia sobie z dużą ilością bakterii w przeciwieństwie do jelita grubego. Stąd też problem z przerostem bakterii. Nadmiar bakterii w jelicie cienkim powoduje uszkodzenia błony śluzowej, jelito staje się bardziej przepuszczalne, co powoduje przedostanie się większej ilości białka, co przyczynia się do podrażnienia układu odpornościowego, a efektem tego są nietolerancję lub alergie pokarmowe. W takiej sytuacji u niektórych osób mogą wyjść niejednoznaczne wyniki testów na nietolerancję pokarmowe.

Podstawą diagnostyki SIBO są wodorowe testy oddechowe.

RODZAJE SIBO

• SIBO wodorowe - definitywny przerost bakterii wytwarzających gazowy wodór, tutaj dominującym objawem jest biegunka.
• SIBO metanowe - w tym przypadku jednokomórkowe organizmy zwane archeanami wytwarzają metan, powodując tym samym wzdęcia, zaparcia i wrażenie rozpierania jelit.
• SIBO mieszane, czyli wodorowo - metanowe, tutaj można zaobserwować naprzemienne obawy. 

PRZYCZYNY SIBO

Istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do zaburzenia funkcjonowania mechanizmów chroniących przed przerostem bakterii w jelicie cienkim. W momencie gdy, któryś z nich zawodzi, bakterie nie są usuwane z jelita cienkiego, to prowadzi wówczas do SIBO.

Choroba ta nie jest sama w sobie przyczyną naszych dolegliwości jelitowych, należy ich szukać gdzie indziej. Często antybiotykoterapia przynosi ulgę na chwilę, a po kilku miesiącach powraca, gdyż nie wyeliminowaliśmy pierwotnej przyczyny. Więc, co tak naprawdę może być przyczyną SIBO? 

W stanach zapalnych jelit SIBO często zaczyna się od infekcji, najczęściej od zakażenia bakteryjnego.

Przyczyny często leżą nie tylko po stronie jelit, a również w żołądku. Gdy mamy do czynienia z niedostatecznym zakwaszeniem żołądka, czyli zmniejszeniem wydzielania kwasu solnego. Przyczyną nie dość zakwaszonego żołądka mogą być:

- leczenie inhibitorami pompy protonowej (IPP),
- podeszły wiek pacjenta,
- nadużywanie alkoholu,
- zmniejszone wydzielanie żółci w przypadkach chorób wątroby, m.in. niealkoholowego stłuszczenia wątroby, marskości lub schorzeń autoimmunologicznych wątroby,
- zmniejszone wydzielanie enzymów trzustkowych przy przewlekłym zapaleniu trzustki.

Problemy z zaparciami to kolejna z przyczyn występowania SIBO. Wypróżnienie powinno występować regularnie. Jest to niezwykle ważne dla naszego organizmu. Innym problemem może być upośledzenie wędrującego kompleksu bioelektrycznego. Jest to istotny ruch, który wydarza się raz w ciągu doby i jego zadaniem jest usunięcie niestrawionych resztek pokarmowym jelita cienkiego. Nienagannie funkcjonująca bariera jelitowa kontroluje liczebność bakterii poprzez wydzielanie białek bakteriobójczych.  

Hormony tarczycy mają istotny wpływ na pracę całego układu pokarmowego. W przypadku zaburzeń pracy tarczycy lub występowania choroby Hashimoto (autoimmunologiczna choroba tarczycy) częściej niż u zdrowych osób obserwuje się problemy z jelitami. Co więcej, na ich stan ma wpływ też chroniczny stres.

ANATOMICZNE PRZYCZYNY SIBO

Do rozwoju SIBO przyczynić się mogą:

• chirurgiczne leczenie otyłości z wywołaniem tak zwanej pętli (metoda Roux-en-Y),
• rozległa endometrioza,
• zrosty i uchyłki oraz zwężenia jelita cienkiego,
• operacje w obrębie jelita cienkiego lub grubego, np. Resekcja zastawki krętniczo-kątniczej.
• choroba Leśniewskiego - Crohna.

OBJAWY SIBO

Istnieje szereg objawów tej nieodkrytej jeszcze do końca choroby. Wśród nich można wyróżnić:

• wzdęcia i gazy.
• zaparcia lub biegunki w zależności, które szczepy bakterii przerosły w jelicie. Mogą występować także jedno lub drugie, albo na zmianę,
• mdłości po posiłku albo zgaga,
• odbijanie się po posiłku,
• ból i dyskomfort oraz skurcze bezpośrednio po posiłku.
• nietolerancja FODMAP czyli fermentujących oligo-,di-, monosacharydów i polioli, fruktozy, laktozy, fruktanów oraz sztucznych środków słodzących: ksylitiolu, sorbitolu oraz mannitolu,
• nietolerancja produktów bogatych w histaminę.

Warto też pamiętać, że objawy nie muszą dotyczyć układu pokarmowego. Mogą to być również: bóle głowy, skurcze jelit, zmęczenie, zmiany na skórze, problemy z koncentracją, nawracające infekcje. Należy wnikliwie obserwować swoje ciało, gdyż objawy mogą występować pojedynczo lub wspólnie.

DIAGNOSTYKA

Powszechnie wykonywaną metodą diagnozowania SIBO są nieinwazyjne testy oddechowe. Polegają one na podaniu 10 g laktulozy, czyli syntetycznego dwucukru, który nie jest absorbowany w jelicie cienkim. Jest prosty do przeprowadzenia test, trwa jednak około 180 minut i trzeba się do niego odpowiednio przygotować.

Na badanie trzeba się zgłosić rano, na czczo. Badanie powinna poprzedzić trzydniowa dieta, która musi być lekkostrawna. Dyskwalifikacją do przeprowadzenia badania są w ostatnim czasie przyjmowane antybiotyki, inhibitory pompy protonowej i środki przeczyszczające.

Interpretacji wyników dokonuje lekarz lub dietetyk.

LECZENIE

Głównym elementem leczenia jest antybiotykoterapia, z wykorzystaniem ryfaksyminy. Stosuje się ją przez kilka tygodni. Do tego koniecznie zmiana diety, która ogranicza węglowodany łatwo fermentujące. Badania dokładnie nie zdegradowały jednoznacznych zaleceń dietetycznych dedykowanych tej chorobie. Jednak ja w mojej praktyce obserwuje dobrą skuteczność diety FODMAP. W literaturze możemy spotkać możliwości stosowania innych diet: GAPS, Specific SIBO, SCD oraz diety elementarnej.

PRAKTYCZNE ZALECENIA

SIBO to choroba chroniczna i bardzo często powraca. Aby temu zapobiec, należy zastosować się do zaleceń dietetyka i zastosować pewne kroki:

1. Pilnowanie diety do końca życia, by dobrze i spokojnie funkcjonować. Tutaj z pomocą przyjdzie ci dobry dietetyk, który zadba o twoje jelita.
2. Stosowanie prokinektyków wspomagających trawienie. Prokinektyki to substancje wspomagające funkcjonowanie wędrującego kompleksu mioelektyrcznego.
3. Wspieranie się probiotykami i suplementami diety.